Izotretynoina pozwala pozbyć się dokuczliwego trądziku, ale może powodować sporo skutków ubocznych. W jaki sposób można je łagodzić?
Większość nastolatków boryka się z trądzikiem. Niestety, czasami dotyczy to również osób, które wiek dojrzewania mają już dawno za sobą. Obecnie najpopularniejszą i według lekarzy najskuteczniejszą metodą walki z trądzikiem jest izotretynoina, czyli pochodna witaminy A. Należy jednak mieć świadomość, że taka kuracja jest bardzo długa, kosztowna oraz wyczerpująca dla naszego organizmu. Oczywiście każdy przeżywa ją inaczej, niektórzy mają tylko przesuszoną skórę, inni zaś cierpią na bóle stawów, pogarszający się wzrok, depresję itd. Przede wszystkim podczas leczenia izotretynoiną trzeba bardzo o siebie dbać i starać się łagodzić skutki uboczne. W jaki sposób?
Największym problemem podczas przyjmowania pochodnej witaminy A jest przesuszanie się dosłownie całego ciała. Najbardziej dokuczliwe jest przesuszanie się ust, z których skóra schodzi wręcz płatami i to przez cały czas stosowania tego leku. Niekiedy może wręcz dojść do zapalenia warg. Jedyną skuteczną walką z przesuszaniem jest stosowanie natłuszczającej i regenerującej pomadki do ust. Należy pamiętać o tym, że usta powinniśmy mieć posmarowane właściwie cały czas i po każdym posiłku ponownie nakładać na nie warstwę ochronną. Nie sprawi to, że w ogóle nie będą się przesuszały, ale na pewno nie powinien się zrobić stan zapalny. Przesuszanie dokuczliwe może być także dla naszych błon śluzowych. Jeśli nosimy soczewki lub pracujemy przy komputerze, powinniśmy nawilżać oczy specjalnymi kroplami, np. Hydrobalance. Lepiej zresztą na czas leczenia zrezygnować z soczewek na rzecz okularów. Oczywiście zdarza się, że oczy są podrażnione nawet wtedy, gdy soczewek nie nosimy i wówczas również możemy używać kropel. Warto także zaopatrzyć się w specjalny nawilżacz do nosa, bowiem na skutek suchości może pojawiać się krwawienie z nosa oraz dyskomfort. Oprócz tego warto pić dużo wody, bowiem w gardle również możemy odczuwać suchość, a poza tym woda nawilża cały organizm. Przesuszają się również włosy i na początku zapewne nas to cieszy, bo nie musimy ich codziennie myć, ale kiedy zaczyna się łupież to już nie jest zbyt wesoło. Warto zawczasu kupić specjalistyczny szampon przeciwłupieżowy do suchych włosów, a także odżywki, aby poprawić kondycję włosa. Poza tym przesuszanie będzie dotyczyło również stref intymnych, jeśli więc ktoś zamierza współżyć, powinien zastosować lubrykant. Nie można także zapomnieć o balsamach nawilżających, bowiem cała skóra będzie sucha. Na twarz najlepsze będą dermokosmetyki nawilżające. Zawsze należy też zwracać uwagę, czy dany krem nie zawiera witaminy A, bo jeśli zawiera to jeszcze powiększy jej nadmiar w naszym organizmie.
Co jeszcze jest ważne w przypadku izotretynoiny? Otóż należy mieć świadomość, że substancja ta uszkadza płód. W związku z tym kobiety są zobowiązane do antykoncepcji i to dwóch metod, np. tabletka i prezerwatywa. Mężczyzna, który przyjmuje izotretynoinę nie musi się obawiać, bowiem substancja ta nie wnika do spermy, a przynajmniej nie w takich ilościach by zaszkodzić. Kobieta jest ponadto zobowiązana do systematycznego wykonywania testu ciążowego, a w przypadku ciąży do natychmiastowego odstawienia leku i skontaktowania się z lekarzem. Antykoncepcję trzeba stosować miesiąc przed rozpoczęciem kuracji i minimum miesiąc po, ale lepiej ten czas wydłużyć, bowiem po miesiącu izotretynoina jeszcze całkowicie się z organizmu nie wypłukuje. Niektórzy lekarze zgadzają się na brak antykoncepcji, ale tylko wtedy, gdy kobieta zadeklaruje brak współżycia i podpisze, że zdaje sobie sprawę ze szkodliwego działania leku. W przypadku mężatek raczej to nie przejdzie, ale młodym dziewczynom, które nie mają partnera, udaje się niekiedy uniknąć antykoncepcji.
Podczas kuracji izotretynoiną można ponadto odczuwać ogólne osłabienie organizmu, mniejszą wydolność, kondycję. Niekiedy bolą także mięśnie i stawy. W związku z tym dobrze jest na ten czas ograniczyć wysiłek fizyczny i uprawianie sportu. Oczywiście nie znaczy to, że mamy siedzieć na kanapie. Spacery, pływanie, lekka gimnastyka z pewnością mogą zadziałać na nas korzystnie, ale już np. zawodowe bieganie nie będzie dobrym pomysłem. Na mocne bóle kości można wziąć przeciwbólowe tabletki, zrobić masaż, kąpiel odprężającą itp.
Izotretynoina nie jest substancją korzystną dla naszej wątroby i innych narządów. Może ona podwyższać cholesterol, triglicerydy, glukozę, poziom enzymów wątrobowych, a także osłabiać wyniki morfologii. W związku z tym konieczne jest systematyczne wykonywanie badań i przyjmowanie ewentualnych leków, np. w przypadku problemów z wątrobą. Warto także brać specjalistyczne leki osłonowe na jelita i żołądek. Dobrym pomysłem jest lekkostrawna dieta oraz unikanie alkoholu, który nie tylko podrażnia wątrobę, ale w połączeniu z izotretynoiną może też doprowadzić do np. kołatania serca. Skoro leczymy trądzik, to unikajmy również słodyczy, nadmiernej ilości nabiału oraz pikantnych potraw.
Niestety, zdarza się także, że zaczynamy mieć problemy na tle psychicznym. Osobom, u których występowały już kiedyś takie problemy lub też pojawiały się w rodzinie, często w ogóle odradza się przyjmowanie izotretynoiny. Niekiedy jednak zaawansowany trądzik sam doprowadza człowieka do depresji, a w takim przypadku leczenie może mieć pozytywny skutek. Zdarza się jednak, że jest odwrotnie. Trądzik niby już zaleczony, ale izotretynoinę nadal trzeba brać. Wiele osób narzeka na kołatanie serca podczas leczenia, stany lękowe, depresyjne, napady złości, rozdrażnienia itp. Gdy coś takiego wystąpi, należy natychmiast skonsultować się z lekarzem. Jeśli sytuacja nie jest jeszcze bardzo zła, to można spróbować pobrać jakieś ziołowe leki uspokajające, nauczyć się technik relaksacji itp., ale nie zawsze to pomaga. Wiele osób po kuracji izotretynoiną, musiało udać się do psychiatry, bowiem pomimo odstawienia pochodnej witaminy A, objawy psychiczne zostały. Trzeba uważać, aby nie doprowadzić się do stanu, który jest już zagrożeniem dla normalnego funkcjonowania.
Jakie inne skutki uboczne mogą się jeszcze pojawić? Niektórzy narzekają np. na pogorszenie wzroku. Jedni mówią, że słabo widzą tylko po zmroku, inni również w dzień. Kiedy zaburzenia pojawią się w ciągu dnia, należy zgłosić się do okulisty. Po zakończeniu kuracji wzrok może wrócić do normy, ale zdarzają się przypadki, że tak się nie dzieje. Przy tej kuracji lepiej jest nie jeździć samochodem, gdy mamy problemy z widzeniem, bowiem czasami wydaje nam się, że akurat w danej chwili jest lepiej, a tymczasem za godzinę możemy nagle widzieć słabiej. Czasami zamglony obraz wynika z podrażnienia oczu i wówczas powinny pomóc krople z tak zwanymi sztucznymi łzami. Oprócz tego zdarza się również, że podczas leczenia wypadają nam włosy lub na odwrót, nadmiernie rosną. W tym pierwszym przypadku, możemy pobrać jakieś preparaty na wypadanie włosów, w drugim pole działania jest ograniczone. Jeśli jednak nagle dziewczyna zaczyna mieć męskie owłosienie, może się okazać, że izotretynoinę będzie musiała odstawić.
Niestety, skutków ubocznych izotretynoiny może być jeszcze więcej, ale powyższe zdarzają się najczęściej. Oczywiście nie oznacza to, że mamy panikować, gdy lekarz nam zapisze retinoidy, aczkolwiek warto przeanalizować możliwe skutki uboczne i zastanowić się, czy nie mamy jakichś problemów ze zdrowiem, które dyskwalifikują nas do tej kuracji. Poza tym trzeba cały czas być pod opieką lekarza, badać się, a w razie jakichkolwiek skutków ubocznych, informować o tym. Czasami z negatywnym działaniem pochodnej witaminy A można trochę powalczyć, a czasami niestety trzeba lek odstawić.
