We współczesnym świecie dieta bezglutenowa stała się pewnego rodzaju modą, co jest niestety bardzo niebezpieczne. Lekarze i dietetycy ostrzegają, że stosowana bez wyraźnych wskazań zdrowotnych może stać się przyczyną niedoborów pokarmowych. Są jednak osoby, które bezwzględnie powinny przestrzegać diety bezglutenowej.
Z tekstu dowiesz się:
- kto musi przestrzegać diety bezglutenowej,
- co jeść na diecie bezglutenowej.
Gluten to białko, które występuje w ziarnach wielu popularnych zbóż – głównie pszenicy, jęczmienia, żyta i owsa. Dzięki obecności glutenu ciasto przygotowane np. z mąki pszennej jest lepkie, sprężyste i łatwiej się daje formować. Wypieki z mąki zawierającej gluten są też pulchniejsze i dłużej zachowują świeżość.
W produktach zbożowych gluten występuje w sposób naturalny. Producenci żywności chętnie dodają go jednak do różnych produktów – słodyczy, sosów, keczupu czy gotowych zup. Gluten jest doskonałym zagęstnikiem: nadaje żywności pożądaną konsystencję i świetnie przenosi aromaty.
Produkty bez glutenu – kto powinien je jeść?
U zdrowych osób gluten nie wywołuje żadnych niepożądanych reakcji. Czasami jednak spożycie glutenu powoduje nieprawidłową reakcję organizmu, co może dawać objawy nie tylko ze strony układu pokarmowego. Produkty bez glutenu powinny się więc znaleźć w diecie osób, u których zdiagnozowany zostanie jeden z trzech stanów: nadwrażliwość na gluten, alergia na gluten lub celiakia.
- Celiakia – to choroba o podłożu autoimmunologicznym. Spożywanie produktów zawierających gluten prowadzi do nieprawidłowej odpowiedzi immunologicznej, w wyniku której dochodzi do uszkodzeń kosmków jelitowych w jelicie cienkim. Objawiać się to może zarówno nieprawidłowościami ze strony układu pokarmowego (bóle brzucha, biegunki), jak i anemią, ogólnym niedożywieniem, zmianami skórnymi czy symptomami ze strony układu nerwowego.
- Alergia na gluten – diagnozowana jest u osób, u których po spożyciu produktów zawierających gluten pojawia się reakcja alergiczna – wczesna (do godziny po ich zjedzeniu) lub późna (po kilku godzinach, nawet do 2 dni po zjedzeniu produktów z glutenem). Objawami alergii na gluten mogą być wymioty, biegunki, pokrzywka, katar, a nawet skurcz oskrzeli. Jest ona diagnozowana na podstawie obecności we krwi specyficznych dla glutenu przeciwciał klasy IgE.
- Nadwrażliwość na gluten – cechuje się występowaniem po spożyciu produktów zawierających gluten podobnych objawów jak alergia (bóle brzucha, wysypka, bóle głowy, biegunka, wzdęcia), ale badania diagnostyczne wykluczają alergię (brak przeciwciał IgE) oraz celiakię (nie stwierdza się zaniku kosmków jelitowych).
Co jeść na diecie bezglutenowej?
W przypadku zdiagnozowania nadwrażliwości na gluten, alergii na gluten albo celiakii konieczne jest wyłączenie z diety produktów, które zawierają to białko. Zaliczają się do nich pszenica, jęczmień, żyto, orkisz i pszenżyto, a także wyprodukowane z nich mąki oraz wypieki. W zamian bez obaw można spożywać m.in. ryż, kukurydzę, soję, proso, a także amarantus.
Podczas codziennych zakupów warto zwracać uwagę na to, jakie produkty zawierają gluten w postaci np. skrobi pszennej, czyli popularnego zagęstnika. Mogą to być sosy, serki homogenizowane, jogurty owocowe, a nawet niektóre wędliny. Z kolei produkty bez glutenu, które można spożywać bez obaw, to m.in. makaron ryżowy, kasza gryczana, mąka ziemniaczana, sojowa i z prosa, tłuszcze pochodzenia roślinnego, mięsa i wędliny, budynie na bazie mąki ziemniaczanej, kawa, kakao czy herbata.
W przypadku osób starszych warto pamiętać, aby – mimo nadwrażliwości, alergii na gluten lub celiakii – jednocześnie stosowana była dieta lekkostrawna, która nie obciąży układu trawiennego. O pomoc w skomponowaniu zdrowego, zbilansowanego jadłospisu można poprosić dietetyka.
Źródła
https://www.mp.pl/pacjent/dieta/zasady/133862,gluten
https://journals.viamedica.pl/forum_medycyny_rodzinnej/article/view/44503/35454
